معلم در کلاس، درس آزادی میدهد اگر در جامعهای آزادی به معنای واقعی و معنوی و حقیقی آن نباشد حقوق عموم مردم از جمله خود معلم ضایع میشود.
دوازدهم اردیبهشت، روز بزرگداشت مقام معلم است. وجه تسمیه این روز، به رویدادی بازمیگردد که در نخستین بهار پس از به بار نشستن انقلاب اسلامیبه وقوع پیوست؛ شهادت معلم بزرگ، استاد مرتضی مطهری.
فعالیتهای شهید مطهری و نقش ایشان در پیروزی انقلاب اسلامیایران بهترین گواه نقش جامعه قرآنی در پیروزی انقلاب اسلامیاست.
در 12 اردیبهشت سال 1340، گروهی از معلمان تهرانی و شهرستانی، دست از کار کشیدند و در باشگاه مهرگان تهران اجتماع کردند و به طور جمعی، عازم وزارت فرهنگ شدند. در جریان این تجمع و در جریان فعل و انفعالاتی که رخ داد، دکتر ابوالحسن خانعلی، سخنران مراسم به قتل رسید و شماری از معلمان و دانش آموزان هم مجروح شدند و معلمان که قبلاً فقط خواستار افزایش حقوق بودند، درخواستهای صنفی دیگری را هم به تقاضاهای خود افزودند. آنان خواهان سقوط دولت شریف امامی، اعدام قاتل دکتر خانعلی، رفع اهانت از فرهنگیان و تغییر سطح حقوق معلمان و نیز نام گذاری روز دوازده اردیبهشت به عنوان روز معلم بودند.
تعلیم و تعلم، از شئون الهی است. معلم ایمان را به بشر میآموزد و آن را بر لوح جان و ضمیرهای پاک، حک میکند و سیاهی جهل را از دلها میزداید. دغدغه معلم، همیشه این است که حیات بشر بر مدار ارزشها و کرامتهای انسانی بچرخد.
والاترین رابطه انسانی، رابطه بین معلم و شاگرد است و بهترین نوع این رابطه، بر مبنای ادب و حرمت استوار است. معلم به شاگرد خویش، با چشم مهر و رحمت و حرمت مینگرد و در کمال صداقت، از بهره فراوان علم خویش، او را بهره مند میسازد و شاگرد، با همه فروتنی و احترام، میکوشد تا تمام آموزههای مکتب معلم را به بهترین شیوه، فرا گیرد و مطیع و فرمانبردار باشد.
«رب» و «معلم»، دو نام از نامهای شریف خداوند هستند. «رب»، از «تربیت» گرفته شده و «رب العالمین» یعنی تربیت کننده همه عالم. خدای بزرگ، نخستین معلم انسان است و در قرآن مجید بارها بر این مورد تصریح دارد.
پیام آوران الهی نیز وظیفه خطیر تعلیم و تربیت انسانها را بر دوش داشته اند و معلمان رنج دیده تاریخند. در فرهنگ اسلام، با تعابیر زیبایی از مقام معلم و مربی، تمجید شده است.
چرا سالروز شهادت شهید مطهری روز معلم نام گذاری شد؟
پدر استاد مطهری در 12 سالگی ایشان را به حوزهی علمیه سپردند.از 12 تا 16 سالگی در آنجا تحصیل کرده و راهی قم شدند و در جواراساتیدی همچون طالقانی .طباطبایی .بروجردی قرار گرفتند.همچنین با امام خمینی هم هجرهای شدند و به دلیل استحقاق زیاد برای ادامه تحصیل عازم نجف گردیدند. در سن 33 سالگی به قم باز میگردند و با جایگاه علمیبالایی که داشتند.تنها قصد معلم بودن را دارند .به همین دلیل نامهای به دانشگاه علوم معقول و منقول میفرستند و خواهان تدریس و استادی در این دانشگاه را داشتند.لازم به ذکر است که برای استاد بودن باید تا سطح دکترا سودا علمیمیداشتند.استاد مطهری هم حوزهای بودند روحانی و مقام والایی داشتند.به دلایلی استاد این دانشگاه در آن مقطع زمانی نتوانست در دانشگاه حاضر شود و رئیس دانشگاه شخصیتی بهتر از استاد مطهری را در این قضیه نداشت.استاد به دانشگاه وارد شدند.
وارد کلاس شدند و در این لحظه با وضعیت آشفته روبه رو شدند .کلاسی که اصلا ظرفیت و آمادگی شنیدن حرفهای استاد را نداشت.وضعیت نیمه عریان دانشجویان دختر و پسران پی پی (نوعی لباس و آرایش خاص همراه موهای بلند)و هر دختر با پسر جفت با هم سر یک میز نشسته بودند با فاصلههای غیر قانونی.
استاد که وضعیت را ناجور دیدن بر خوود لازم دیدن تا کلاس را آماده نمایند.شروع به تشریح شخصیت پیامبر کردند.پیامبری که خدا جهان را برای او خلق کرد.سنن نبی .اوصاف جوانمردی ،به ناموس دیگران نگاه بد نداشتند و ...
کلام آتشین استاد مطهری به گونهای بود که آن 2 ساعت به اندازه 4 سال برای این دانشجویان گذشت .به گونهای که دختران از فرط خجالت برگههای دفتر خود را کنده و به دور خود میگرفتند تا حجاب دار شوند.مطهری حرفهای خود را زد و از کلاس به طرز خیلی محترمانه و صمیمیبا دانشجویان بدون هیچ گونه برخورد تلخی بیرون رفت.
جلسه بعد دختران با حجاب قابل قبول و پسران با موهای اصلاح کرده و جدا شدن دختران از پسران در کلاس حاضر شدند.استاد مطهری از دانشجویان پسر سوال پرسید چی شد من که گفتم پیامبر هم مثل شما موهای بلندی داشت چه شد موهایتان را کوتاه کردید.در جواب گفتند که پیامبری که شما از او تعریف کردید با آن همه صفات و کارهای نیک ما خاک پای او نمیشویم و لیاقت حتی رفتارهای او را نداریم اول باید خود را اصلاح کنیم.
از این روست که امام خمینی فرمودند :معلم واقعی آیت الله مطهری است.
هدف از نامگذاری و برگزاری روز معلم در ایران
نهاد فرهنگی سازمان ملل متحد «یونسکو» روز پنجم اکتبر، «13 مهر» را روز جهانی معلم نامگذاری نموده و ایران از جمله کشورهایی است که قبل از پیروزی انقلاب اسلامیایران در جریان این تصمیم بوده و بر آن صحه گذاشته است.
آن گونه که اعلام شده هدف از نامگذاری روز معلم عنایت و توجه به وضعیت زندگی و معاش معلمان و کیفیت تدریس و فعالیت آمورشی و به طور کلی همه مسائل مربوط به این گروه از جامعه است.
مراسمیدر 12 اردیبهشت ماه هر سال به مدت یک هفته برگزار میشود. طبق دستورالعملهای صادره و ارسال بخشنامههای گوناگون و با تشکیل جلسات متعدد به طور متوسط تقریباً از هر ده هزار نفر معلم یکی از آنان به عنوان نمونه کشوری و تعدادی معلم نیز در هر شهرستان و استان به عنوان معلم نمونه انتخاب میشوند. جوایزی به آنها اهداء میشود در این روز معمولاً در دبستانها و گاهی در مدارس راهنمایی تعدادی از دانشآموزان هدایایی برای معلمان خویش خریداری میکنند با پول و همت عدهای از اولیاء و مربیان و یا خیرین جلساتی برای بزرگداشت مقام معلم و با تقدیم هدایایی به آنان برگزار میشود.
معلم در کلاس، درس آزادی میدهد اگر در جامعهای آزادی به معنای واقعی و معنوی و حقیقی آن نباشد حقوق عموم مردم از جمله خود معلم ضایع میشود.
«باید معلم به مقدار وسع و توانایی خویش حق را بدون مجامله و سازشکاری اظهار کند اگر مشاهده کرد کسی از حق روی گردان شده و یا در کیفیت طاعت او از خداوند متعال، کوتاهی و نارسایی وجود دارد باید او را در رهنمون گشتن به حق یاری دهد».
معلم همواره به یاد این جمله استاد شهیدمطهری است که میفرماید « تنها با آزادی فکر و اندیشه میتوان از اسلام دفاع کرد».
مربیان امورتربیتی، مشاوران و مربیان ورزش همه جزء کسانی هستند که مسئولیت تربیت دانشآموزان را بر دوش دارند. یکی از الگوهای مربیان امور تربیتی و مشاوران باید اندیشهها و سخنان طراز اول شهید مطهری باشد چرا که ایشان نمونه کامل یک معلم است. علت موفقیت شهید مطهری شناخت دقیق، همه جانبه و خلاقانه دینی بوده است . اگر اندیشههای شهید مطهری در آموزشوپرورش نهادینه شده بود امروز این همه با مشکل و آسیب اجتماعی روبهرو نبودیم.
شهید مطهری معتقد بود تربیت استعداد درونی انسانها با زور و اجبار امکانپذیر نیست. یکی از وظایف امور تربیتی این است که موانع را از سر راه فطرت خدادوست دانشآموزان بردارد و فطرت پاک آنان را با ارزشهای دینی و اخلاقی آشنا سازد.
برخی آثار استاد مرتضی مطهری
استاد مطهری و روشنفکران، اسلام و مقتضیات زمان، آشنایی با علوم اسلامی، آشنایی با قرآن، اصول فلسفه و روش رئالیسم، امامت و رهبری، امدادهای غیبی در زندگی بشر، انسان در قرآن، انسان کامل، انسان و ایمان، انسان و سرنوشت، پاسخهای استاد به نقدهای کتاب مساله حجاب، تعلیم و تربیت در اسلام، تکامل اجتماعی انسان، حماسه حسینی و ...
ما که هر سال در تقویممان قبل از عبارت "روز بزرگداشت مقام معلم" جمله "سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری" را درج میکنیم، چرا هیچگاه کتابهای او را در بین کتب درسی نمیبینیم؟ چرا اندیشههای استاد باید در لا به لای کتابخانهها خاک بخورد و هیچ نمود بیرونی و عملی نداشته باشد؟ چرا ما قدر سرمایههایمان را نمیدانیم؟ مرتضی مطهری به جرگه شهدا پیوسته است، اما اندیشههای او تاریخ مصرف ندارد که با خود او به خاک بسپاریم. شهادت بخشی از زندگی اوست، اما این سبب نمیشود که ما دستورالعملهای استاد را هم شهید شده بمانیم. او و اندیشههایش همواره زنده اند.